آشنایی با سنگ جاسپر و خواص آن

سنگ جاسپر یکی از زیباترین سنگ‌های قیمتی است که از دل زمین بیرون می‌آید و با توجه به ویژگی‌های ظاهری و خواص منحصربه‌فردش از زمان مصریان باستان تاکنون محبوبیت بسیار زیادی داشته است. سنگ جاسپر یک گوهر زینتی ارزشمند است که برای اولین‌بار در دره سند پاکستان و همچنین معادن پنسیلوانیا کشف شد و توسط بومیان آمریکا به‌عنوان ابزار استفاده می‌شد. این سنگ کوارتزی با ساختار میکروکریستالی از ترکیباتی مانند دی‌اکسید سیلیکون، هماتیت، و کلسیت تشکیل شده است و در صنایع جواهرسازی، تزئینات و دکوراسیون کاربرد دارد. ویژگی‌های خاص این سنگ از جمله سختی بالا و نبود کلیواژ، آن را از دیگر سنگ‌ها متمایز می‌کند. خواص درمانی و معنوی جاسپر شامل تسکین درد و التهاب، بهبود گردش خون و سیستم گوارشی، تقویت سیستم ایمنی و کاهش استرس است. همچنین در باورهای باستانی، این سنگ دارای انرژی‌های معنوی فراوانی است و به تقویت اراده، ارتقاء ایمان، ارتباط با محیط‌زیست و دفع ارواح خبیث معروف است. در فرهنگ‌های مختلف، از جمله مصر باستان و بومیان آمریکا، از جاسپر برای اهداف معنوی و محافظتی استفاده می‌شده است. با ما همراه شوید تا سفری داشته باشیم به جهان پُر از رنگ و الگوی این سنگ ارزشمند!

کشف و تاریخچه سنگ جاسپر

جاسپر یک نوع سنگ زینتی بسیار گران‌بها است که به‌گفته برخی، برای اولین بار در شهرهای دره سند پاکستان مورد استفاده قرار گرفت. علاوه‌براین، سنگ‌شناسان معتقدند قرن‌ها پیش در معادن پنسیلوانیا نیز این سنگ استخراج شده است و بومیان امریکا در ۱۲ قرن پیش، پس‌از شکل دادنش از آن به‌عنوان چاقو استفاده می‌کرده‌اند. تقریباً به هر موزه بزرگی در دنیا بروید و سری به بخش آثار باستانی بزنید، قطعاً با تکه‌هایی از این جواهر گران‌بها مواجه خواهید شد.

 

 

نحوه شکل‌گیری سنگ جاسپر

مانند بیشتر سنگ‌های کمیاب و قیمتی زمانی که سنگ مذاب داغ یا همان ماگما به پوسته سطح زمین می‌رسد و شروع به خنک‌شدن می‌کند، تشکیل می‌شود.

 

تشخیص سنگ جاسپر

این سنگ از جمله سنگ‌های کوارتز است که ترکیبات شیمیایی بر پایه دی اکسید سیلیکون دارد. گفته می‌شود بالغ بر 20 درصد سنگ‌های متراکم ممکن است از انواع مواد مختلف مانند هماتیت، پیرولوزیت، خاک رس و کلسیت تشکیل شده باشد و رنگ‌های مختلفی داشته باشد.

کریستال‌های سه‌وجهی آن ساختار میکروکریستالی دارند و البته این ساختار تنها در زیر میکروسکوپ‌های قوی قابل‌مشاهده است. علاوه‌براین به‌دلیل سختی بالای این سنگ در مقیاس مشخص و نداشتن کلیواژ‌ از دیگر نمونه‌های مشابه، قابل‌تشخیص است.

منشأ جاسپر

منشأ آن رسوبی است که به‌دلیل ترکیبات و فرایند تشکیل رنگ‌ها و الگوهای متفاوتی دارد. معمولاً از سیلیس تشکیل می‌شود در جواهرسازی، تزئینات و دکوراسیون مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

ویژگی ها فیزیکی

سنگ جاسپر به‌عنوان یک کانی معدنی از دسته کوارتزیت شناخته می‌شود و ویژگی‌های فیزیکی منحصربه‌فردی دارد:

 

 

• رنگ این سنگ می‌تواند زرد، سبز، قرمز، کهربایی، آبی، سیاه، قهوه‌ای، بنفش و … باشد.
• سختی آن حدود 5-7 در مقیاس mohs است و این رقم نشان از این دارد که مقاومت نسبی در برابر سایش و خراش خواهد داشت.
• سنگ جاسپر عموماً الگوها و برجستگی‌های طبیعی در ساختارش دارد و کاملاً منحصربه‌فرد است.
• بیشتر آن‌ها شفافیت کامل ندارند؛ اما نور می‌تواند تا حدی از آن‌ها عبور کند و میزان شفافیتشان به رنگشان وابسته است.
• تراکم آن براساس نوع و ترکیب شیمیایی‌اش به‌طور میانگین بین 58 تا 2.91 گرم بر سانتی‌متر مکعب است.
• شکل کریستالی این سنگ معمولی و شامل دانه‌هایی با ساختار منظم است.
• فرمول شیمیایی آن برابر با SiO2 است ساختار بلوری سنگ مثلث و ریز بلور دارد. ضریب شکستش حدودا 54 است.

 

 

خواص درمانی

تقریباً همۀ باورهای عامیانه‌ای که در مورد سنگ جاسپر وجود دارد به تأثیر فوق‌العاده زیاد انرژی این سنگ در درمان مشکلات جسمانی مختلف اشاره دارد. مهم‌ترین خواص درمانی آن عبارت‌اند از:

 

 

• تسکین درد و التهاب

سنگ‌شناسان در مورد آن اعتقاد دارند که می‌تواند با خاصیت ضدالتهابی خود باعث تسکین درد و التهاب‌ مفاصل و عضلات شود.

• رفع مشکلات گوارشی

می‌تواند باعث تعادل در سیستم گوارشی شود و مشکلاتی مانند تشنج معده، انتشار بیش‌ازاندازه گاز معده و … را برطرف کند.

• بهبود جریان گردش خون

برخی افراد اعتقاد دارند که این سنگ می‌تواند به بهبود جریان گردش خون و همچنین تقویت سیستم قلبی و عروقی بدن کمک کند.

• رفع مشکلات تنفسی

یکی از مهم‌ترین خواص آن، رفع مشکلات تنفسی نظیر آسم خفیف، سنگینی تنفس و مشکلات ریه است.

• تقویت سیستم ایمنی بدن

این سنگ می‌تواند روی توان ایمن بدن تأثیر ملموسی بگذارد و در برابر انواع بیماری‌ها، میکروب‌ها، عفونت‌ها و … آن را تقویت کند.

 

 

خواص معنویی

سنگ جاسپر از آن دسته سنگ‌هایی است که در آیین ملل مختلف اهمیت زیادی داشته است و شاید دلیل آن، این باشد که از جمله سنگ‌های باستانی است. برخی از باورهای محلی حاکی از آن است که این سنگ خواص معنوی بسیار زیادی دارد و اگرچه نمی‌توان از لحاظ علمی این مسئله را تأیید کرد؛ اما نمی‌توان باورهای عامیانه را نیز درنظر نگرفت! مهم‌ترین خواص معنوی مربوط به آن عبارت‌اند از:

 

 

• مقابله با چالش‌ها

سنگ جاسپر انرژی زیادی دارد و تقریباً همۀ باورهای محلی می‌گویند این سنگ می‌تواند به مردم در بیرون‌آمدن از چالش‌های مختلف زندگی کمک کند.

• ارتباط با محیط‌ زیست

برخی معتقدند این سنگ توانایی بالایی در ایجاد تعادل و ارتباط با عناصر مختلف محیط‌زیست دارد و به کمک آن می‌توان با این عناصر به جهت دریافت آرامش درونی ارتباط بیشتری برقرار کرد.

• ارتقاء ایمان

در باورهای محلی عامیانه احترام زیادی دارد؛ چراکه می‌تواند به سطح ارتقاء ایمان و معنویت افراد کمک کند.

• تقویت اراده

باعث تقویت اراده می‌شود و فرد را به‌سمت محقق‌کردن اهداف و انگیزه‌هایش ترغیب می‌کند.

• کاهش استرس و اضطراب

موجب ایجاد تعادل در احساسات و افزایش آرامش روحی می‌شود. تجربه ثابت کرده است که این سنگ می‌تواند استرس فرد را کاهش دهد و او را از شر کابوس‌های شبانه و مشکلات روحی برهاند.

• افزایش اعتماد به‌ نفس

سنگ جاسپر انرژی بسیار زیادی دارد و می‌تواند این انرژی را به‌سرعت به افراد منتقل کند. جالب است بدانید انرژی بالای این سنگ باعث تقویت اعتمادبه‎‌نفس و عزت نفس می‌شود. همچنین با اثر گذاشتن بر روحیه و توانایی تعقل به فرد در تصمیم‌گیری‌های مهم نیز کمک می‌کند.

جاسپر و چاکراها

سنگ جاسپر مانند بسیاری از دیگر سنگ‌های نایاب و کمیاب می‌تواند با چاکراهای مختلف ارتباط برقرار کند و با ایجاد تعادل و انتقال انرژی، باعث فعال‌سازی و پاکسازی آن‌ها شود.

خواص سنگ جاسپر در باورهای باستانی

در باورهای باستانی این سنگ اهمیت زیادی دارد و حتی در انجیل آمده است که هدیه‌ای از سوی خدا است و اولین سنگ‌بنای اورشلیم به حساب می‌آید. در فرهنگ عبری و خاخام‌های یهودی این سنگ یکی از دوازده سنگ مقدس است و هارون در زره خود از جاسپر قرمز به‌عنوان سنگ اول و از جاسپر زرد به‌عنوان سنگ دهم استفاده کرده است.

سرخ‌پوستان بومی امریکای جنوبی از انرژی آن برای بارش باران استفاده می‌کرده‌اند. اعتقاد بومیان بر این است که سنگ جاسپر می‌تواند ارواح شیطانی را دور و از انسان‌ها در برابر جادو و طلسم محافظت کند.

مصریان باستان معتقد بودند استفاده از این سنگ در جشن‌ها، خوش‌یمنی به‌همراه دارد و می‌تواند طلسم و جادو را از جان، مال و ثروت دور کند. حتی مومیایی‌های خود را با آن دفن می‌کردند تا ضامن آن‌ها پس‌از مرگ باشد.

مردمان بومی آسیا و بومیان هندی آمریکا بر این باور بوده‌اند که انسان را از شر ارواح خبیث و جادوگران حفظ می‌کند.

جالینوس، پزشک معروف یونان باستان نیز یک انگشتر با نگین جاسپر به‌همراه داشته است و معتقد بوده است که می‌تواند از خواص درمانی این سنگ برای تشخیص بیماری‌های مختلف و حتی قطع‌کردن جریان خون استفاده کند.

ژاپنی‌ها نیز در عصر آهن از آن برای تزئین بت‌ها و احترام به خدایان باستانی خود استفاده می‌کرده‌اند.

انواع سنگ جاسپر

این سنگ انواع مختلفی دارد و یکی از راه‌های دسته‌بندی آن براساس رنگ است. انواع آن از لحاظ رنگ عبارت است از:

 

 

• جاسپر قرمز: رنگ عمیقی دارد و سنگ‌شناسان معتقدند ارتباط ویژه‌ای بین این سنگ و زمین برقرار می‌شود و به‌همین‌علت هم نماد قدرت و استقامت است. انرژی این سنگ بسیار بالا است و با کمک آن‌ها می‌توانید از پس چالش‌های زندگی خود بر بیایید. براساس سایت rockology گفته شده است: مردم باستان، سنگ جاسپر قرمز را به‌عنوان سنگ مقدس محافظت از جسمی و روح می شناختند، سنگی طبیعی شفابخش که به شجاعت و خرد می‌رسد؛ بنابراین، جاسپر قرمز زمانی طلسم جنگجویان بود و به‌عنوان منبع محافظت از آن استفاده می‌شد.

Ancient people regarded the stone Red Jasper, as a sacred stone of physical and spiritual protection—a natural healing stone that amounts to courage and wisdom. Therefore, Red Jasper was once a talisman of warriors and carried as a source of protection

 

 

• جاسپر سبز: نماد آرامش است و برای افرادی که دائما در شرایط استرس‌زا قرار می‌گیرند یا با کابوس‌های شبانه، وحشت، پارانویا و … درگیر هستند یک گزینه عالی محسوب می‌شود.
• جاسپر زرد: نماد تمرکز و تفکر است و طیف رنگی جذابی از زرد روشن تا خردلی تیره دارد. این سنگ مستقیماً بر روی چاکرای خورشیدی یا همان چاکرای مرکزی بدن اثر می‌گذارد و الهام‌بخش هنرمندان، اندیشمندان، شاعران و نویسندگان بزرگ بوده است.
• جاسپر آبی : نماد عزت نفس و اعتمادبه‌‌نفس است. این سنگ کمیاب با انرژی بالای خود می‌تواند انگیزه و قدرت درونی زیادی به شما بدهد و زندگی شما را از این رو به آن رو کند.
• جاسپر قهوه‌ای: نام سنگ مرمر مصری است که در مصر باستان از آن برای‌ تزئین ظروف آیینی و جواهرات استفاده می‌شده است.
• جاسپر سیاه: از محبوب‌ترین و زیباترین انواع این سنگ است که ذخایر قابل‌توجهی در استرالیا، روسیه، ایالات متحده آمریکا، هند، ماداگاسکار، برزیل و ونزوئلا دارد.

انواع جاسپر براساس طرح و الگو

این سنگ‌ها براساس طرح، فرم و الگو نیز دسته‌بندی می‌شوند و معروف‌ترین انواع آن در این دسته‌بندی عبارت‌اند از:

 

 

 

• جاسپر امپریال: در رنگ‌های صورتی، قهوه‌ای،خاکی کمرنگ، کرم و سبز خزه‌ای در طبیعت یافت می‌شود و برای اولین بار در دره شگرف مکزیک و در فاصله ۵۰ مایلی شمال غربی گوادالاجارا کشف شده است.
• جاسپر دایره‌ای: نماد یکپارچگی و وحدت است و الگوهایی گرد، دوّار و گوی‌شکل دارد.
• جاسپر خشخاشی: نماد شادی و آغاز است و الگوهایی گوی‌مانند و شبیه گل خشخاش دارد.
• جاسپر شکسته‌شده: به‌شکل طبیعی از قطعات شکسته‌شدۀ این سنگ تشکیل است که در کنار هم یک مجموعه زیبا می‌سازند و نماد غلبه بر چالش‌های مختلف محسوب می‌شود.
• جاسپر اقیانوسی: در معدن Morovato واقع در شمال شرقی ماداگاسکار کشف شده است و جنبه تزئینی دارد. از کالسدونی، کوارتز و جاسپر سبز تیره و سفید تشکیل شده است.
• جاسپر گورخر(زبرا): همان‌طور که از نامش پیدا است به‌دلیل راه‌راه‌های سفید و سیاهی که در ساختارش وجود دارد شناخته می‌شود و به‌نوعی نماد تعادل است.
• جاسپر عقیق: از شکل‌گیری طبیعی سنگ جاسپر در کنار سنگ عقیق به وجود می‌آید و در رنگ‌های قهوه‌ای، زرد، قهوه‌ای و سبز دیده می‌شود.
• جاسپر برونو: برونو منطقه ای در جنوب غرب آمریکا است و این نوع آبی‌رنگ در این منطقه وجود دارد.
• جاسپر زنبور عسل: نادرترین نوع این سنگ به حساب می‌آید و دلیل نام‌گذاری آن شباهت رنگی این سنگ با زنبور عسل است.
• جاسپر خزه: دارای هورن بلند متراکمی شبیه به خزه است و به‌همین‌علت این‌طور نام‌گذاری شده است.
• جاسپر پلنگی: به نام سنگ جاگوار نیز شناخته می‌شود و وجه تمایز آن با سایر مدل‌ها، لکه‌های رنگی بسیار جذابش است.
• جاسپر جاسپلیت: جاسپلیت یا جسپلیت دارای مقادیر بسیار زیادی از آهن است.
• جاسپر گل شقایقی: بر روی بدنه آن، خال‌های قرمزرنگی با سایه‌های زرد، سیاه و قهوه‌ای وجود دارد و در کشورهای کانادا، ماداگاسکار، روسیه، هند، ایالات متحده، مصر، قزاقستان، اروگوئه، برزیل و استرالیا یافت می‌شود.
• جاسپر ماریوم: در کشور ما به اسم سنگ مریم شناخته می‌شود. یکی از زیباترین و قدیمی‌ترین انواع جاسپرها است که رنگ‌ نارنجی و قهوه‌ای آن در هیمالیا وجود دارد.
• جاسپر موکائیت: نام خود را از واژه محلی موکا به‌معنی آب جاری گرفته است و در غرب استرالیا یافت می‌شود. موکائیت بیشتر به رنگ ارغوانی خاص خود مشهور است و البته در رنگ‌های کرم، سفید، قهوه‌ای، نارنجی و قرمز نیز وجود دارد. خاصیت سم‌زدایی این سنگ بسیار معروف است و اثربخشی فوق‌العاده‌ای بر روی روح و روان دارد.
• جاسپر تجملی: طیف رنگی بسیار وسیعی دارد و در رنگ‌های یاسی، قرمز، ارغوانی روشن و سبز دیده می‌شود. خاستگاه این سنگ در برزیل، آفریقا و هند است و خواص روحی و روانی زیادی دارد.
• جاسپر منظره: بدنه آن دارای الگوهای برنزی و قهوه‌ای رنگ است و یک منظره پر از صخره‌های طبیعی بزرگ را به تصویر می‌کشد. خاستگاه اصلی این سنگ امریکا است و از خواص ویژه آن می‌توان به ارتقای انرژی چاکراها اشاره کرد.
• جاسپر کندویی: از انواع کمیاب و تقریباً نایاب است که انرژی بسیار بالایی دارد و تنها می‌توان آن را از کوه‌های پیندایان استخراج کرد.
• جاسپر کامبابا(گلکسی‌): در مرکز و غرب ماداگاسكار یافت می‌شود و از زیباترین انواع این سنگ است.

نحوه استفاده از سنگ جاسپر

آن را به‌شکل‌های مختلف می‌توان استفاده کرد. مرسوم‌ترین شیوه‌های استفاده از این سنگ عبارت‌اند از:

• تزئین جواهرات

از آن به‌عنوان یک سنگ گران‌بها در صنعت جواهرسازی استفاده می‌شود و می‌توان آن را برای طراحی و تزئین انواع گردنبند نقره، دستبند نقره، حلقه و … استفاده کرد؛ چراکه این سنگ تنوع رنگی بالایی دارد و به نقره جلوه زیبایی می‌بخشد.

• مجسمه‌سازی

از آن به‌عنوان سنگ زینتی و قیمتی برای تزئین انواع مجسمه‌ها و تندیس‌ها استفاده می‌شود و از زمان مصر باستان این کار رواج داشته است.

• تزئین لباس

از قدیم‌الایام از این سنگ برای تزئین انواع لباس‌های سلطنتی، کمربند، دستار، شال‌ و … استفاده می‌شده است.

• تزئینات داخلی

به‌جز انواع سرویس نقره و نیم ست نقره که با سنگ جاسپر جلا داده می‌شوند، می‌توان از این گوهر گران‌بهای زینتی در تزئین انواع مبلمان، دکوراسیون داخلی، ماشین و … استفاده کرد.

 

 

نگهداری و تمیزکردن سنگ جاسپر

جاسپر از آن دسته سنگ‌های بادوام و مقاوم به حساب می‌آید؛ اما این به آن معنی نیست که می‌توانید بدون توجه به ظرافت سنگ از آن استفاده کنید! یقیناً شما باید به‌خوبی از این سنگ مراقبت کنید تا دچار خراش و آسیب نشود.

امکان تمیزکردن آن با آب گرم، صابون ملایم و پارچه نرم وجود دارد، به‌شرط آن که اجازه ندهید صابون روی آن باقی بماند. فراموش نکنید که این سنگ یک نوع سنگ متخلخل است و به‌راحتی مواد شیمیایی را به خود جذب می‌کند.

جهت جلوگیری از خراش برداشتن سطح این سنگ می‌توانید آن را در یک پارچه نرم و جعبه جداگانه قرار دهید؛ چراکه نگهداری‌اش در کنار دیگر جواهرات و سنگ‌ها ممکن است به آن آسیب برساند. از قراردادن این سنگ در برابر حرارت پرهیز کنید تا دچار تغییر رنگ نشود.

اگر از انگشتر نقره مردانه یا انگشتر نقره زنانه با سنگ جاسپر استفاده می‌کنید، هنگام شست‌وشو یا استحمام آن را از دست خود خارج کنید تا آسیب نبیند.

نحوه تشخیص سنگ جاسپر طبیعی؟

ممکن است تشخیص جاسپر طبیعی و اصل از سنگ‌های مشابه و حتی تقلبی چالش‌برانگیز باشد؛ اما نگران نباشید! علاوه‌بر اینکه امکان خرید انواع دستبند، گردنبند و گوشواره نقره با این سنگ از مراکز معتبری مانند گالری کاتیس وجود دارد با چند روش ساده نیز می‌توانید نمونه‌های اصل را از تقلبی تشخیص دهید.

 

 

• ظاهر و رنگ این سنگ اولین چیزی است که باید به آن توجه کنید. الگوی این سنگ‌ها مشخص هستند و عموماً بر همان اساس نام‌گذاری شده‌اند. همچنین سطح نوع طبیعی، عموماً براق و صیقلی است و سنگ‌های مات معمولاً تقلبی هستند.
• نوع طبیعی آن نسبت به برخی سنگ‌های گران‌بهای دیگر مقاومت بالاتری دارد و با ضربه‌زدن به آن صدای محکمی خواهید شنید.
• وزن آن از سنگ‌های مشابه بالاتر است و این روش خوبی برای تشخیص‌اش از نمونه‌های تقلبی خواهد بود.
• با تست خراش نیز می‌توانید آن را از نمونه‌های تقلبی تشخیص بدهید. اگر روی سطح سنگ خراشی ایجاد شود احتمالاً تقلبی است.
• نوع طبیعی آن نور را پخش می‌کند و اگر در مقابل نور کاملاً مات باشد، احتمالاً تقلبی خواهد بود.

 

 

معدن سنگ جاسپر در ایران و جهان

مهم‌ترین معدن‌های این سنگ در ایران و جهان عبارت‌اند از:

• معادن ایران: در ایران معادن نیشابور، کرمان و زنجان از مهم‌ترین معادن استخراج آن به شمار می‌روند.
• معادن جهان: معادن آلمان به‌عنوان معادن انواع الگودار، معادن برزیل به‌عنوان معادن انواع کمیاب و معادن امریکا و کانادا از بهترین و غنی‌ترین معادن دنیا محسوب می‌شوند.

 

 

تشخیص سنگ جاسپر و تفاوت آن با عقیق چیست؟

تشخیص این سنگ با توجه به ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن ساده است؛ اما برخی از انواع این سنگ ممکن است با عقیق اشتباه گرفته شود. به‌خصوص که انواع دستبند نقره مردانه و یا زنانه‌ای که با این دو سنگ ساخته می‌شود، شباهت‌های ظاهری زیادی به یکدیگر دارند. مهم‌ترین تفاوت‌های عقیق و جاسپر عبارت‌اند از:

• از لحاظ ترکیب و ساختار، عقیق نوعی کوارتز با بافت لایه‌ای محسوب می‌شود‌ و عموماً شفافیت بیشتری نسبت به جاسپر دارد. جاسپر معمولاً مات و بدون شفافیت است.
• سنگ‌های عقیق عموماً الگوهای دایره‌ای یا لایه‌ای دارند و این در حالی است که جاسپرها دارای الگوهای متعددی هستند.
• رنگ عقیق‌ها معمولاً ملایم‌تر و روشن‌تر از جاسپر است.

 

 

 

سخن پایانی

سنگ جاسپر با تنوع رنگ و طرح بی‌نظیرش از گذشته‌های دور تاکنون توجه انسان را به خود جلب کرده است. این سنگ زیبا و مقاوم، به‌دلیل خواص درمانی و انرژی‌بخشی که به آن نسبت می‌دهند، در جواهرسازی و تزئینات مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سنگ با رنگ‌های متنوعی مانند قرمز، زرد، سبز، آبی و قهوه‌ای یافت می‌شود و هر رنگ آن، خواص و انرژی خاصی به‌همراه دارد.

سؤالات متداول

‎1. سنگ جاسپر برای متولدین چه ماهی مناسب است؟

این سنگ برای متولدین ماه مهر است و از آن به‌عنوان نماد تعادل، آرامش و قدرت یاد می‌شود.

‎2. چگونه سنگ جاسپر را شارژ کنیم؟

شارژ آن با روش‌های مختلفی از جمله نور خورشید، نور ماه، شست‌وشو با آب و قراردادن در نمک انجام می‌شود.