سنگ فیروزه (turquoise stone)
فیروزه یکی از قدیمیترین سنگهای تزئینی است که از ۶ هزار سال پیش در مصر باستان کشف و بهدلیل زیبایی و خواص آن در تمدنهای مختلف استفاده میشده است.
این سنگ از فسفات آبدار مس و آلومینیوم تشکیل شده است و رنگهای آبی و سبز آن به عناصر مس و آهن بستگی دارد. ایران، بهویژه نیشابور، یکی از مهمترین مراکز استخراج فیروزه در جهان است. فیروزه به انواع مختلفی مانند فیروزه عجمی (خالصترین و گرانترین نوع)، فیروزه شجری (با رگههای شبیه ریشه درخت)، و فیروزههای دیگر همچون چغاله و توفال تقسیم میشود. فیروزه نیشابوری بهعنوان معیار سنجش کیفیت جهانی شناخته میشود و در کشورهای عربی محبوبیت زیادی دارد.
سنگ فیروزه یکی از معروفترین سنگهای قیمتی و تزئینی است که خواص و ارزش بسیار بالایی دارد. فیروزه خواص درمانی بسیاری برای جسم و روح دارد. این سنگ در طب سنتی برای تقویت چشم، درمان گلودرد، مشکلات ریوی، دردهای شکمی و بهبود گردش خون استفاده میشود. همچنین بهعنوان پادزهر برای گزش حشرات و مقابله با ویروسها کاربرد دارد. از لحاظ روحی، فیروزه باعث افزایش شادی، کاهش استرس، تقویت اعتمادبهنفس و دفع انرژیهای منفی میشود. نشانههای اهمیت این سنگ را میتوان در منابع و محافل مختلف جستجو کرد. در ادامه قصد داریم در ارتباط با تاریخچه این سنگ، اهمیت و خواص آن صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
ساختار فیزیکی و شیمیایی
فیروزه هزاران سال است که در جواهرات و سایر اقلام تزئینی بهویژه در جنوب غربی ایالات متحده استفاده میشود. رنگ آبی فیروزه بهدلیل وجود ناخالصیهای مس در ماده معدنی است. فیروزه با بالاترین کیفیت یک رنگ آبی پر جنب و جوش است؛ اما رنگ آن بسته به ترکیبات معدنی سنگ میتواند بسیار متفاوت باشد. فیروزه یک کانی نسبتا نرم با سختی 6-7 در مقیاس Mohs است که آن را مستعد خراشیدگی و آسیب نشان میدهد.
فیروزه از نظر فیزیکی یک نوع سنگ معدنی و از لحاظ شیمیایی یک فسفات آبدار مس و آلومینیوم محسوب میشود و فرمول شیمیایی آن CuAl6 [(OH)2 – PO4]4.4H2O است. درحالحاضر، معیار سنجش جهانی کیفیت سنگ فیروزه با توجه به رنگ فیروزه نیشابور اصل تعیین شده است.
جدول ویژگی های فیزیکی
ویژگی فیزیکی | مقدار تقریبی | توضیحات |
سختی | 5-6 در مقیاس موس | نسبتاً نرم، به راحتی خراشیده میشود. |
چگالی | 2.6 تا 2.8 گرم بر سانتیمتر مکعب | وزن نسبتاً سبک برای یک سنگ قیمتی. |
شکستگی | صدفی | هنگام شکستن، سطحی صاف و براق ایجاد میکند. |
شفافیت | نیمهشفاف تا کدر | نور به طور کامل از آن عبور نمیکند. |
درخشندگی | مومی | ظاهری مومی و مات دارد. |
رنگ | آبی آسمانی تا سبز مایل به آبی | رنگ اصلی فیروزه است، اما میتواند به دلیل ناخالصیها، رنگهای دیگری نیز داشته باشد. |
رگه | سفید یا آبی کمرنگ | خطی که هنگام کشیدن سنگ بر روی یک سطح سرامیکی ایجاد میشود. |
جلا | مومی تا صیقلی | با پرداخت، درخشندگی آن افزایش مییابد. |
ساختار کریستالی | تریکلینیک | ساختار اتمی منظم و مشخصی دارد. |
ضریب شکست | 1.61 تا 1.65 | میزان خم شدن نور هنگام عبور از سنگ. |
جدول ویژگی های شیمیایی
ویژگی شیمیایی | توضیح |
فرمول شیمیایی | CuAl₆(PO₄)₄(OH)₈·4H₂O |
گروه معدنی | فسفات |
سیستم بلوری | تری کلینیک |
ترکیبات اصلی | مس (Cu)، آلومینیوم (Al)، فسفر (P)، هیدروژن (H) و اکسیژن (O) |
ویژگیهای دیگر | حساسیت به اسیدها، تغییر رنگ در مجاورت نور خورشید و گرما، جذب آب |
انواع فیروزه
فیروزه انواع مختلفی دارد و هر یک از آنها با توجه به رنگ، شکل، معدنی که از آن استخراج شده است و … در دستهبندیهای مختلفی جای میگیرند. انواع فیروزه عبارتاند از:
-
فیروزه عجمی
فیروزه عجمی خالصترین و البته گرانترین نوع فیروزه است که به علت کمیاب بودن و زیبایی منحصربهفردش بسیار مورد توجه علاقهمندان به سنگهای زینتی است. البته این که فیروزه عجمی از چه معدنی استخراج شود نیز روی ارزش و قیمت آن اثرگذار است و در دنیا تنها فیروزه عجمی نیشابور است که چنین ارزش بالایی خصوصا بین مردمان کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس دارد.
-
فیروزه شجری
فیروزه شجری یکی دیگر از انواع فیروزههای محبوب است که قیمتی پایینتر از فیروزه عجمی دارد و علت نامگذاری آن شکل ظاهری این نوع فیروزه است که گویی رگههایی مانند ریشه درخت (شجر) روی آن نقش بسته است.
ویدیو نمونه سنگ فیروزه
-
توفال رنگین
توفال رنگین شبیهترین فیروزه به فیروزه شجری است؛ اما سنگ باطله کمتری نسبت به آن دارد.
-
چغاله نیم رنگ
این فیروزه شبیه به فیروزه عجمی است با این تفاوت که کمرنگتر است و وجود کانی آلونیت باعث شده است که بر روی آن لکههای سفیدی دیده شود. بهدلیل کمرنگ بودن و شبیه بودن آن به میوه نارس نام چغاله را بر این فیروزه گذاشتهاند.
-
چغاله سفید رنگ
شکل ظاهری چغاله سفید رنگ شبیه به همان چغاله نیمرنگ است؛ اما کمی روشنتر.
-
گل کاسنی
فیروزه گل کاسنی بهدلیل وجود کاتیون Fe+2 در ساختارش رنگ سبز پررنگ مایل به خاکستری دارد و به این نوع فیروزه، فیروزه تلخ نیز میگویند.
-
توفال نیم رنگ
توفال نیمرنگ همان توفال رنگین است؛ اما بهدلیل وجود نداشتن کاتیون Cu+2 در ساختار شبکه بلوری این فیروزه کمی روشنتر دیده میشود.
-
نگین توفال سفید
توفال سفید نیز ساختاری شبیه به توفال نیمرنگ دارد؛ اما بسیار روشنتر از آن است.
-
فیروزه خاکه
فیروزه خاکه سنگ باطله ندارد و کاملا خالص است. در رنگهای آبی روشن تا تیره میتوان آن را یافت ارزش مادی بسیار بالایی دارد.
-
فیروزه عربی
فیروزه عربی همان فیروزه شجری است که قطر کمتر و تراش سختتری دارد. رنگ این نوع فیروزه سبز کمرنگ است و اگر قطرش بالاتر از حد معمول فیروزه عربی باشد به آن فیروزه دو بهری میگویند. این نوع فیروزه نسبت به سایر انواع نامرغوبتر است.
-
فیروزه نرم
فیروزه نرم دانههای بسیار ریز فیروزه هستند که بهعنوان سنگ زینتی کوچک روی اشیا مختلف به کار گرفته میشوند.
نوع فیروزه | ویژگیهای اصلی | رنگ غالب |
عجمی | خالصترین نوع، کمیاب، گرانقیمت | آبی تیره |
شجری | رگههای شبیه ریشه درخت، محبوب | آبی با رگههای تیره |
توفال رنگین | شبیه شجری، سنگ باطله کمتر | آبی با رگههای تیره |
چغاله نیم رنگ | شبیه عجمی اما کمرنگتر، لکههای سفید | آبی روشن |
چغاله سفید رنگ | مشابه چغاله نیم رنگ اما روشنتر | سفید مایل به آبی |
گل کاسنی (تلخ) | رنگ سبز مایل به خاکستری | سبز تیره |
توفال نیم رنگ | شبیه توفال رنگین اما روشنتر | آبی روشن |
نگین توفال سفید | بسیار روشن | سفید مایل به آبی |
خاکه | خالص، رنگهای آبی روشن تا تیره | آبی |
عربی | شجری با قطر کمتر، تراش سختتر | سبز کمرنگ |
نرم | دانههای بسیار ریز | آبی روشن تا تیره |
احادیث معصومین درباره خواص سنگ فیروزه
در احادیث و روایات معصومین به خواص این سنگ زیبا اشارات بسیاری شده است که در ادامه سه نمونه معروف آن را میآوریم:
- نقل شده است که امام علی (ع) در دستان خود چهار انگشتر داشتند که یکی از آنها انگشتر فیروزهتی بوده است.
- امام صادق راجع به خواص فیروزه فرمودهاند که بهتر است هر مومنی ۵ انگشتر در دست داشته باشد که حتما یکی از آنها انگشتر فیروزه باشد.
- حدیثی از امام رضا نیز روایت شده است که شخصی برای شکایت از نداشتن فرزند نزد امام رضا رفتند و حضرت به برای گشایش کار او فرمودند که انگشتری با نگین فیروزه تهیه کن و بر روی آن بنویس «رب لا تذرنی فردا وانت خیر الوارثین»
خواص معنوی سنگ فیروزه
سنگ فیروزه خواص معنوی بسیار زیادی دارد. این سنگ میتواند با انتقال انرژی مثبت زندگی را سرشار از حال خوب کند. همچنین این سنگ با انرژی بالای خود در برآورده شدن حاجات بسیار موثر است.رفع فقر و تنگدستی، دور کردن درد و بلا، فائق آمدن بر مشکلات و استجابت دعا از مهمترین خواص معنوی این سنگ محسوب میشود.
رابرت سیمونز در کتاب سنگهای آگاهی جدید میگوید:
فیروزه سنگی است محافظ، محکم و مات، درعینحال آرامشبخش برای چشم و شفابخش چشم؛ گویی از بهشت لاجوردی کنده شده و به زمین میلغزد.
خواص انگشتر فیروزه بر جسم
جالب است بدانید انگشتر فیروزه خواص عجیبی بر جسم انسان دارد و میتواند راهکار موثری برای درمان مشکلات و بیماریهای مختلفی باشد:
-
سنگ فیروزه برای تقویت چشم
یکی از اصلیترین خواص سنگ فیروزه تقویت چشم است و نگاه کردن به این سنگ باعث تقویت سیستم بینایی میشود. همچنین میتوان با استفاده از سرمه فیروزه گامی موثر در جهت تقویت چشم و رفع بیماریهای چشمی برداشت. در گذشته طب سنتی از سرمه فیروزه برای کسانی دید در شب ضعیفی داشتند استفاده میشده است.
-
درمان گلو درد و بیماریهای ریوی
گذاشتن سنگ فیروزه بر روی چاکرای گلو علاوهبر تقویت تارهای صوتی باعث درمان بیماریهای ریوی و تنفسی نیز خواهد شد.
-
سنگ فیروزه برای درمان درد شکم
مردمان در گذشته فیروزه را به شکل پودر در میآوردند و بهعنوان داروی خوراکی به کسانی که از بیماری شکمی و درد شکم رنج میبردند، میدادند.
-
درمان بیماریهای ناشی از کمبود مواد غذایی
نتیجه کمبود مواد غذایی و ویتامینها در بدن بیماری آناروکسی و سنگ فیروزه در طب سنتی درمان این بیماری محسوب میشود.
-
اصلاح گردش خون با سنگ فیروزه
سنگ فیروزه در اصلاح جریان گردش خون و بهبود سرعت آن اثر زیادی دارد. جالب است بدانید هنگام پارگی رباط، تاندون و … روند بازسازی بافتهای نرم را تسریع میکند.
-
پادزهر گزش حشرات
سنگ فیروزه پادزهر خوبی برای گزش حشرات است و یک گرم از آن کافی است تا همراه با شراب نیش مار و مسمومیت زهر دیگر جانوران موذی را خنثی کند.
-
کمک به درمان نواحی آلوده به ویروس بدن
سنگ فیروزه میتواند در درمانی بخشهای مختلف بدن که آلوده به ویروسها و باکتریها شدهاند، کمککننده باشد.
خواص انگشتر فیروزه بر روح
علاوهبر درمان مشکلات جسمی، سنگ فیروزه خواص مختلفی برای روح انسان نیز دارد. سارا کیت گیلینگهام در قدرت شفابخش سنگهای قیمتی: خواص درمانی فیروزه میگوید کهبراساس یک مطالعه، اعتقاد بر این است که رنگ آبی و سبز این سنگ تأثیر مثبتی بر سیستم عصبی دارد و استرس و اضطراب را کاهش میدهد.از جمله مهمترین این خواص عبارتاند از:
-
سنگ فیروزه برای ایجاد شادی و نشاط
اسنگ فیروزه در طب سنتی یک راهکار ویژه برای درمان افسردگی بیماران مبتلا به این بیماری استفاده میشود و با ایجاد حس شادی و نشاط در افراد غمگین و کرخت به آنها انرژی کافی برای ادامه زندگی را میدهد.
-
سنگ فیروزه برای افزایش اعتماد به نفس
یکی دیگر از خواص ویژه انگشتر فیروزه بر روح انسان افزایش حس اعتمادبهنفس، تقویت روحیه و حس دوستداشتن خود و مراقبتکردن از خود است.
-
سنگ فیروزه برای دفع نیروی منفی و کمک به ندیدن کابوس
از خواص عجیب انگشتر فیروزه باید به دفع انرژیهای منفی در شب اشاره کرد. بسیاری از افراد شبهای خود را با خواب پریشان و کابوس میگذرانند و فیروزه میتواند با دورکردن امواج منفی خوابی عمیق و آرام را به ارمغان بیاورد.
خواص سنگ فیروزه برای زنان
در طب سنتی به بانوانی که باردارند توصیه میشود در طول دوران بارداری خود از یک انگشتر نقره زنانه با سنگ فیروزه یا گردنبند و دستبند فیروزهای استفاده کنند؛ چراکه این گوهر ارزشمند به آرامش مادر و جنین کمک زیادی میکند. افزونبراین، بانوان میتوانند از انرژی سنگ فیروزه برای کاهش درد دوران قاعدگی استفاده کنند.
خواص سنگ فیروزه هندی
فیروزه هندی یک کانی کمیاب و بسیار ارزشمند است که خواص مختلفی دارد. از جمله خواص و مزایای این سنگ میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- از این سنگ در ساخت زیورآلات و وسایل تزئینی استفاده میشود.
- باعث ایجاد حس شادی و نشاط در زندگی میشود.
- اعتمادبهنفس را افزایش میدهد.
- آرامشبخش است.
- سحر و جادو را دفع میکند.
- دردهای عضلانی و استخوانی را کاهش میدهد.
- دردهای معده و کلیه را کاهش میدهد.
- موجب کاهش ورم و التهاب میشود.
- سیستم بینایی را تقویت میکند.
- ثروت و رفاه را افزایش میدهد.
خلاصه جدول از سنگ فیروزه و خواص آن
خواص معنوی | خواص جسمانی | خواص روحی | سایر خواص |
افزایش انرژی مثبت | تقویت چشم | افزایش اعتماد به نفس | دفع انرژی منفی |
برآورده شدن حاجات | درمان گلودرد و بیماریهای ریوی | ایجاد شادی و نشاط | کمک به درمان نواحی آلوده به ویروس |
رفع فقر و تنگدستی | درمان درد شکم | دفع نیروی منفی | مفید برای زنان باردار |
دور کردن درد و بلا | درمان بیماریهای ناشی از کمبود مواد غذایی | کاهش استرس و اضطراب | خواص ویژه فیروزه هندی |
مضرات سنگ فیروزه
در کنار خواص فوقالعاده این سنگ، این گوهر نایاب مضراتی نیز دارد که شاید از وجود آن بیخبر باشید! این سنگهای قیمتی ممکن است حاوی مقادیر بالایی از مس باشند و در این صورت اگر بلعیده یا استنشاق شوند برای بدن مضر خواهند بود. تحریک پوستی، مسمومیت و واکنشهای آلرژیک از جمله خطراتی است که مس موجود در سنگ فیروزه میتواند برای بدن انسان داشته باشد. توجه داشته باشید که ترکیبشدن مس موجود در سنگ فیروزه با تعریق پوست آلرژی ایجاد میکند و ممکن است شدت آن به گونهای باشد که نیاز به مداخله پزشکی پیدا کنید.
علاوهبراین، اگر در پروسه صیقل دادن یا برش سنگ فیروزه قرار بگیرید، استنشاق گردوغبار این سنگ باعث تحریک سیستم تنفسی و بهوجودآمدن مشکلات جدی ریوی خواهد شد.
عوامل موثر بر قیمت گذاری سنگ فیروزه
سنگ فیروزه از سنگهای کمیاب و گرانبها محسوب میشود و قیمت بالای آن میتواند علل مختلفی داشته باشد. مهمترین فاکتورهای موثر بر قیمتگذاری این سنگ عبارت است از:
1-رنگ
سنگهای فیروزه میتوانند دارای طیف رنگی روشن تا تیره آبی و سبز باشند. هر چقدر رنگ سنگ روشنتر باشد، ارزش کمتری نسبت به سنگهای تیره دارد. ازطرفدیگر، هر چقدر رنگ فیروزه به سبز متمایل شود، قیمت بالاتری خواهد داشت.
2- معدن
فیروزه یک کانی معدنی است و از معادن مختلفی استخراج میشود. معادن ایران، چین، مصر و امریکا از معروفترین معادن سنگ فیروزه هستند و اینکه فیروزه از کدام معدن استخراج شود بر روی قیمت این گوهر اثرگذار است. در ایران فیروزهای که از معدن نیشابور استخراج میشود بالاترین ارزش تجاری ممکن را دارد.
3- شکل ظاهری
فیروزهها از لحاظ شکل ظاهری تفاوتهایی با یکدیگر دارند. نوع رگهدار فیروزه را شجری و نوع بیرگه را عجمی میگویند. فیروزه شجری بهدلیل داشتن رگههای رنگی و خلوص پایینتر در ظاهر، قیمت پایینتری نسبت به فیروزه عجمی دارد.
تشخیص سنگ فیروزه اصل از کپی
ویدیو روش تشخیص فیروزه
متاسفانه بسیاری از سودجویان اقدام به فروش و عرضه سنگهای فیروزه تقلبی بهجای اصل میکنند و این مسئله دغدغه بزرگی برای خریداران به وجود آورده است. تصور کنید میخواهید یک دستبند نقره با سنگ فیروزه خریداری کنید؛ ولی مطمئن نیستید کالایی که قرار است به دستتان برسد اصل است یا تقلبی. اما نگران نباشید! خوشبختانه راههای مختلفی برای تشخیص فیروزه اصل از کپی وجود دارد و شما میتوانید با بررسی چند فاکتور ساده این کار را انجام دهید. مهمترین راهکارهای تشخیص سنگ فیروزه اصل از کپی عبارتاند از:
1- بررسی جنس سنگ
یکی از سادهترین راههای تشخیص فیروزه نیشابور اصلی از کپی، بررسی جنس سنگ و ساختار آن است. فیروزههای اصل در عمق زمین و بهمرورزمان از جنس سنگ آذرین تشکیل میشوند و دستیابی به آن تنها از طریق استخراج از معادن فیروزه ممکن است. در مقابل، سنگهای فیروزه تقلبی جنس پلاستیکی، سرامیکی، شیشهای و … دارند و وزن کمترشان نسبت به سنگهای اصل نشان از کپیبودن آنها دارد؛ چراکه عموماً سنگهای فیروزه تقلبی توخالی هستند و این از ظاهرشان پیدا است.
2-بررسی رنگ سنگ
واضح است که رنگ سنگی که از دل معادن استخراج شده است تفاوت بسیار زیادی با سنگهای تقلبی دارد. فیروزه اصل بهدلیل وجود مواد معدنی در ساختارش در طیف رنگ سفید، آبی و سبز تشکیل میشود و هر چقدر این طیف رنگی بهسمت تیره میل کند، فیروزه ارزش بالاتری خواهد داشت. توجه داشته باشید فیروزه اصل رنگ کمی ماتی دارد و نباید آنچنان براق باشد. همچنین خطوطی که روی فیروزه اصل وجود دارد از دل سنگ بیرون آمده است و این در حالی است که خطوط روی فیروزههای تقلبی نقاشی شدهاند و با لمس آن متوجه این موضوع خواهید شد.
3- تست خراش سنگ
کاربردیترین شیوه تشخیص فیروزه اصل از کپی انجام تست خراش است. فیروزه تقلبی از مواد نرمتری تشکیل شده است و بههمینعلت ساختار سستی دارد. کافی است با ناخن، چاقو یا سر سوزن سنگ را خراش دهید. اگر فیروزه بهراحتی خراش افتاد، مطمئن باشید تقلبی است و اگر نتوانستید روی آن خراش بیندازید، این سنگ فیروزه اصل است.
فیلم تراش سنگ فیروزه
سنگ فیروزه مرده
در میان اهالی این حرفه اصطلاحی وجود دارد که میگویند فیروزه مرده است. این اصطلاح زمانی به کار میرود که سنگ فیروزه آبی مات و منحصربهفرد خود را ازدست داده باشد و تبدیل به یک نوع سبز کدر و بسیار مات شده باشد. این اتفاق معمولاً بهدلیل قرارگرفتن فیروزه در معرض مواد شیمایی، حرارت بالا، آب داغ و … میافتد و بهاینترتیب ارزش خود را ازدست میدهد.
فیروزه احیاشده چیست؟ بررسی روش احیاکردن
حال اگر بههردلیلی، سنگ فیروزه تغییر رنگ پیدا کرد و به اصطلاح مُرد، باید چه کاری انجام داد؟ در این شرایط با تکنیکهای خاصی امکان احیا و زندهکردن فیروزه مرده وجود دارد. دردسترسترین شیوههای احیا فیروزه مرده عبارتاند از:
-
غلتاندن فیروزه در نمک دریایی
یکی از روشهای بسیار ویژه و کاربردی احیا سنگ مرده، گذاشتن سنگ فیروزه در آب نمک است. برای این کار شما باید نمک دریایی را در یک ظرف مناسب بریزید و فیروزه مرده را در آن بغلتانید. چند ثانیه این فرایند را انجام دهید تا عناصر ساختاری فیروزه مجددا احیا شوند.
-
شستن فیروزه با آب
شستن سنگ با آب، یک راه ساده و ارزان دیگر جهت بازیابی سنگ مرده است. یک پارچه نرم و لطیف را انتخاب و آن را آغشته به آب کنید. بهآرامی پارچه را روی سنگ بکشید تا کدری آن گرفته شود. همچنین میتوانید فیروزه را در یک ظرف آب قرار دهید تا کمی استراحت کند. سپس سنگ را با یک پارچه نرم و لطیف خشک کنید تا جلوه قبلی خود را به دست بیاورد.
-
استفاده از شمع
تکنیک حرفهای دیگر برای احیاکردن فیروزه مرده استفاده از شعله شمع است و البته این کار باید توسط کسانی که در این حوزه تخصص دارند انجام شود؛ چراکه اگر تجربه کافی در این زمینه نداشته باشید، ممکن است با شعله شمع موجب تغییر رنگ کامل فیروزه شوید.
گرانترین فیروزه دنیا
درحالحاضر گرانترین فیروزه یک انگشتر فیروزه است که احتمالاً در کشور عربستان قابل خرید و فروش باشد. این انگشتر به نام انگشتر فیروزه بیرم معروف است و همانطور که از نامش پیدا است، در آن فیروزهای گرانقیمت به نام فیروزه بیرم یا فیروزه ملکی به کار رفته است. فیروزه بیرم عموماً با الماسهای بزرگ و گرانبها تزئین میشود و بهاینترتیب میتوان گرانترین فیروزه دنیا را این انگشتر جذاب دانست.جهت شناخت سنگ الماس مقاله خواص و ویژگی های سنگ الماس را مطالعه کنید
معروفترین جواهرات فیروزه
در دنیا جواهرات فیروزه مختلفی وجود دارد که برخی از آنها میان علاقهمندان به سنگهای ارزشمند زینتی محبوبتر و معروفتر است. معروفترین جواهرات فیروزه دنیا عبارتاند از:
-
انگشتر فیروزه آریزونا
انگشتر فیروزه آریزونا انگشتر مردانهای است که با هنرمندی جان هارتمن از یک فیروزه رگهدار قرمز درست شده است. این سنگ قیمتی از معدن Cop Queen آریزونا استخراج شده است و بههمینعلت هم ارزش بسیار زیادی دارد.
-
انگشتر فیروزه سبز Royston
یکی دیگر از معروفترین جواهرات فیروزه دنیا انگشتر نقره فیروزه سبز Royston است که از صنایع دستی جذاب سرخپوستان آمریکا به حساب میآید و توسط صنعتگر مطرح جناب بن یازی طراحی شده است. این انگشتر قاب سنگین و محکمی دارد و در آن از سنگ بسیار گرانقیمت و زیبایی با طیف رنگی سبز و قهوهای و طلایی استفاده شده است.
-
انگشتر فیروزه Morenci
جان هارتمن انگشتر فیروزه دیگری به نام Morenci را نیز طراحی کرده است که یکی از گرانترین انگشترهای فیروزه دنیا محسوب میشود. نگین این انگشتر فیروزه Morenci با رگههای نقرهای رنگ است که بیشاز نیم قرن پیش تعداد محدودی از آن استخراج شد.
نگهداری سنگ فیروزه
سنگ فیروزه بسیار حساس است و در مجاورت آب داغ، حرارت، مواد شیمیایی و … آسیب میبیند. بههمینعلت هم باید از آن بهخوبی نگهداری کرد تا همیشه زنده و زیبا باقی بماند. بهتر است سنگ فیروزه را در جعبه جواهرات خود در محیطی خشک و بهدور از رطوبت نگهداری کنید. توجه داشته باشید این سنگ معدنی از دل معادن خشک استخراج میشود و مجاورت آن با مایعات و مواد شیمیایی مانند صابون، چربی و … باعث تغییر رنگش میشود.
بنابراین اگر از انگشتر نقره مردانه یا زنانه فیروزهای استفاده میکنید به منظور نگهداری بهتر از سنگ ارزشمند آن بهتر است هنگام شستن دستها، دوش گرفتن، ورزشکردن، ظرف شستن، شناکردن و … آن را از انگشت خود خارج کنید؛ چراکه اگر انگشتر فیروزه به رنگ سبز در بیاید، بازگرداندن آن به وضعیت قبلی دشوار است و حتی ممکن است قابلاحیا نباشد.
همچنین اگرچه فیروزه در برابر نور مقاوم است؛ اما حرارت بالا میتواند به رنگ و ساختار آن اسیب برساند. علاوهبراین، سنگ فیروزه در اسید هیدروکلریک حل میشود و بنابراین با قرارگرفتن در معرض مواد شیمیایی، تعریق بدن، لوازمآرایشی تغییر رنگ میدهد. بههمینعلت توصیه میکنیم اگر از گردنبند نقره فیروزهای استفاده میکنید، مراقب تعریق و … باشید.
همچنین توجه داشته باشید که فیروزه را در مجاورت مایع ظرفشویی، لوسیون، صابون، انواع کرمهای آرایشی، روغن و … قرار ندهید. این مواد میتوانند رنگ فیروزه را تغییر دهند و ازآنجاکه ساختار فیروزه پُر از منفذ است، با جذب مایعات به خود ازبین خواهد رفت.

بهترین معادن فیروزه
در ایران و جهان معادن فیروزه متعددی وجود دارد. مهمترین معادن استخراج فیروزه عبارتاند از:
- معدن نیشابور؛
- معدن قوچان؛
- معدن کرمان؛
- معدن دامغان؛
- معدن سرخس؛
- معدن انارک؛
- معدن سینای مصر؛
- معدن افغانستان؛
- معدن آریزونای امریکا؛
- معدن شیلی؛
- معدن یی جانگ چین؛
- معدن داغستان روسیه.
تاریخچه سنگ فیروزه
فیروزه یکی از قدیمیترین سنگهای تزئینی دنیا است که بهدلیل زیبایی و خواص بیشمارش در تمدنها و سرزمینهای مختلف استخراج و مورد استفاده قرار میگرفته است. این سنگ نخستین بار توسط مردمان مصر باستان کشف شد و بهاینترتیب میتوان گفت قدمت پیدایش آن به 6000 سال پیشاز میلاد مسیح باز میگردد.بر اساس سایت americangem فیروزه برای اولین بار توسط مردمان ترکیه به اروپا فرستاده شد و علت نامگذاری این سنگ نیز همین است:
نام فیروزه از عبارت فرانسوی “turquois” گرفته شده است که در لغت بهمعنای «ترکی» است. این از این واقعیت سرچشمه میگیرد که این سنگ از طریق ترکیه به اروپا معرفی شد، جایی که برای اولین بار در قرن دوازدهم استخراج شد.
The name turquois is derived from the French phrase ‘turquois,’ which literally means ‘Turkish.’ It originated from the fact that the stone was introduced to Europe through Turkey where it was first mined in the 12th century.”
در فرانسوی، فیروزه معنای ترکی دارد. در کشور ما نیز این سنگ بیشاز ۴ هزار سال است که از معادن مختلف استخراج میشود و کشور ما از جمله اولین مناطقی است که فیروزه را به کشورهای اروپایی وارد کرد. بهطور کلی تاریخچه فیروزه نشان میدهد این سنگ در مناطق ایران، مصر، چین، آمریکا و بینالنهرین استخراج میشدهاند و درحالحاضر نیز معادن فعالی در جهان برای استخراج این گوهر زیبا وجود دارد. بهترین معادن فیروزه ایران در نیشابور قرار دارند و فیروزه اصل نیشابوری در جهان از محبوبیت بالایی برخوردار است. همچنین در مورد این سنگ باید گفت:
* Turquoise has been used in jewelry and other decorative items for thousands of years, particularly in the Southwestern United States.
* The blue color of turquoise is due to the presence of copper impurities in the mineral.
* The highest quality turquoise is a vibrant, deep blue color, but the color can vary widely depending on the mineral composition of the stone.
* Turquoise is a fairly soft mineral with a hardness of 6-7 on the Mohs hardness scale, making it susceptible to scratching and damage.
سنگ فیروزه در ادبیات فارسی
در ادبیات کهن فارسی سنگ فیروزه نماد مهمی به شمار میآید و بسیاری از شاعران و نویسندگان در متون نظم و نثر خود به این گوهر کمیاب اشاره کردهاند:
فردوسی از میان لوازم شکوه و جلال پادشاهی به تاج، تخت، کمربند و انگشتر فیروزه اشاره کرده است:
ز گستردنیها و از تخت عاج
ز دیبا و دینار و پیروزه تاج
به دستوری شاه پیروز تخت
بتازم پس ترک شوریده بخت
عطار به خواص ویژه فیروزه از جمله دفع چشمزخم و پیروزی بر دشمن اشاره کرده است:
گاه سر سبزی ز مینا روزیت
گاه از پیروزه صد پیروزیت
مولوی نیز در ابیاتی بیان میکند که بین فیروزه و پیروزی فرقی وجود ندارد:
چنان مستم چنان مستم من امروز
که پیروزه نمیدانم ز پیروز
سوالات متداول
- دشمن سنگ فیروزه چیست؟
دشمن سنگ فیروزه نور خورشید، حرارت بالا، چربی، مواد شیمیایی، آب داغ، تعریق و لوازم آرایشی است.
پیشنهاد مطالعه بیشتر: برای شناخت عقیق مقاله ویژگی ها و خواص سنگ عقیق را مطالعه کنید
گالری تصاویر سنگ فیروزه
مقالات مرتبط رو حتما ببینید
نظر شما برای ما با ارزشه
2 دیدگاه
مقاله بسیار جالبی بود، اما من شنیدهام که فیروزه در تماس با آب تغییر رنگ میدهد. درسته؟ چگونه میتوان از آن مراقبت کرد؟
بله، فیروزه در تماس با آب و مواد شیمیایی ممکن است تغییر رنگ دهد. برای مراقبت، از تماس آن با آب، عطر و مواد شیمیایی جلوگیری کنید و در صورت نیاز، با پارچه نرم و خشک تمیز نمایید.